De elektrische sigaret

Parool columniste Karin Spaink schreef dat ze volkomen onverwachts gestopt was met roken. Zij was al 35 jaar verslaafd aan shag. Om de één of andere reden was ze tijdelijk op de elektrische sigaret overgestapt en ze taalde niet meer naar de echte handgerolde tabak. Ze schreef er zo enthousiast over dat er allerlei lezers reageerden met dezelfde positieve verhalen. Ik hoorde mijn huisgenoot hoesten (rochelen), hij zei zelfs:'Kon ik maar stoppen.' en dacht misschien kan ik hem zover krijgen dat hij ook overstapt. Wie weet verlengt het zijn leven. Het is een erg gevoelig onderwerp, alleen het aankaarten van een alternatief geeft een woedende reactie. Zo'n beetje als een baby van wie de speen uit zijn mond wordt getrokken.

Spaink raadde een bepaald merk aan, een starterskit. Ik keek eerst naar het instructiefilmpje waarop een jonge vrouw, met het harde gelaat van een verstokte roker, uitlegde hoe het apparaat werkt. De elektrische sigaret lijkt op een vulpen en wordt geleverd met een oplader. Zodra de batterij vol is kun je het tankje vullen met vloeistof. Die vloeistof rook je, of zoals de kenners dat noemen, damp je. Je hebt wel honderden smaken. Tabak met een zoetige nasmaak. Maar ook volkomen nicitineloze met aardbei of perziksmaak. Voor de sociale roker.

Ik plaatste mijn bestelling en polste Hans. Ik legde hem uit hoe de alternatieve sigaret werkte. 'Misschien kan ik de nicotine kauwgom in water oplossen en hem daarmee vullen', zei hij. Néééé. Waarom?Altijd als hij een nieuw apparaat heeft gaat hij ermee experimenteren. Nooit zal hij de gebruiksaanwijzingen volgen, die zijn voor dummies. Hij wil ook altijd van twee fietsen een auto maken. En van een auto een boot.

Ons huis staat vol experimenten. Zo heeft hij op de biljartkeu een ruitenwisser gemonteerd. Alles wat met vormgeving te maken heeft, bijvoorbeeld de dop van een slagroomspuit, wordt bewaard en zie ik terug als onderdeel van een kunstwerk of iets nuttigers, een boekensteun. Ik gooi al het verpakkingsmateriaal weg, hij ziet overal potentie in. Een hele leuke, verrassende eigenschap,dat wel, ik zou het niet anders willen. Maar ik vraag me af hoe lang de elektrische sigaret in zijn oorspronkelijke staat zal blijven. Ik schat op z'n hoogst twee dagen, daarna krijgt hij een andere onverwachte functie. Als vulpen. Een hele dure.
Wens me sterkte.

Jankgeneratie

Ontsnappen uit de harde werkelijkheid met The Bold and The Beautiful

Ik las afgelopen zaterdag de krant. Heerlijk, op mijn favoriete dag van de week, op mijn gemak met een kopje koffie, lezen. Op de voorpagina van de bijlage stond met grote letters: 60-plussers, houd op met jullie schaamteloos egoïsme en onwetendheid. Het sloeg op een artikel van de 44 jarige econome YH. Ze legde uit hoe het nu werkelijk zat met de pensioenen. Ik heb het artikel niet helemaal gelezen omdat het toontje me niet beviel. Als iemand tegen me zegt: 'He, trut,rot eens op, je staat in de weg.' Dan roept dat niet op tot medewerking. Het kwam er in ieder geval op neer, de bekende riedel, 60- plussers hebben altijd alles mee gehad, mochten studeren zo lang ze wilden en zitten nu op een berg geld. En de jongeren betalen voor hun AOW. Ik mag van de dokter zulke stukkies helemaal niet lezen. Ze heeft me zelfs aangeraden het abonnement van de krant op te zeggen omdat ik er hartritmestoornissen van krijg.

Uiteraard reageerden er duizenden lezers op de provocatie. Het merendeel juichend. Die YH had nou eindelijk eens gezegd wat velen slechts durven denken. Generatiegenoten op Facebook die een andere krant lezen, raadden me aan voortaan dergelijke artikelen gewoon over te slaan. Niet eenvoudig met zo'n schreeuwende kop. Wat heeft hoofdredacteur P. Remarque bezield om een dergelijk, onbeschofte zin bovenaan een artikel te plaatsen? Hij is nota bene getrouwd met Sylvia Witteman, de geestigste columniste van ons land. Zou hij een slechte relatie met zijn ouders hebben. Nee, ik denk met zijn schoonouders, alcoholisten volgens Witteman.

Anyway. Gisterochtend dacht ik, ik weet niet waarom,: hoe zou het toch met Arie Boomsma zijn? Die avond zapte ik langs de publieke omroep en zag Arie een verhitte discussie leiden over dat vermaledijde stukkie. Allemaal opgefokte bejaarden en zelfingenomen veertigers. Waaronder econome YH. Ik dacht eerst dat het onderwerp Jong en Dakloos was. Want de vrouw, die de knuppel in het bejaarde hoenderhok had gegooid, zag er uit als een slons. Een bos haar dat nog nooit een kapper had gezien, een geblokt houthakkershemd en ook nog eens een dikke reet. Daar zat ze op dus die kon ik niet zien maar het vermoeden was er. Mens, houd op met je gejank en ga eens naar een goede styliste. Of kan je dat niet betalen?
(Ik heb van mijn homovrienden geleerd, als iemand je beledigt, gewoon terugslaan met een valse opmerking over hun uiterlijk)

Proefkonijn in plan Zuid

1943 Joodse Amsterdammers wachten op transport

Ik doe mee aan een onderzoek waarvoor ik twee keer per week naar de fysiotherapeut moet. Als werkloze grijp ik dat met beide handen aan. De therapeute zit in Oud-Zuid, een buurt waar ik zelden kom. Met een hele interessante geschiedenis waar ik me gelijk maar eens in ga verdiepen. Besloot ik.
Mijn vriend Max is in die buurt opgegroeid en kan boeiend vertellen over zijn jeugd. Over de rijke, oude dametjes uit de Beethovenstraat die uit hun huis kwamen en hun hand opstaken als de tram er aan kwam. Dan stopte die voor hen, terwijl daar geen halte was.. Max bracht als bakkersknecht dozen gebakjes en petit fours naar de clientèle.

Heere Heeresma heeft een prachtig boek ( 2 delen- '39- '43 en '43- ''46) geschreven over Oud-Zuid, Een Jongen uit plan Zuid, waarin hij de buurt beschrijft en vertelt hoe al zijn Joodse schoolkameraadjes verdwenen.

 “Eerst over de brede brug met de kinderlijkjes van Hildo Krop op de hoeken het Noorder Amstelkanaal over, waarna je als vanzelf de poort van het Amsterdams Lyceum werd binnen gezogen, om er aan de andere kant met een plop! weer uit geblazen te worden. En langs de voeten van de hemelhoge populieren ging het voort naar het Valeriusplein.”

De afspraak gaf mij de gelegenheid om een fikse wandeling te maken. Van het Centraal Station naar de Stadionweg.
Zodra je voorbij het Roelof Hartplein met de bieb bent ( Max en ik zeggen op dat punt altijd: daar is Jan Arends uit het raam gesprongen.) en de Apollolaan oversteekt, zit je in een ander soort Amsterdam. Ik spotte gelijk oude dames van mijn leeftijd gekleed in klassieke, dure outfits en behangen met sieraden. De winkels zijn ook chique, zelfs de groenteboer, op de producten staan geen prijzen dus dan weet je het wel. Geld speelt geen rol. En tussen al die Oud-Zuid middenstanders zit een ordinaire Blokker. En een petit Hemaatje.

Ik kwam ruimschoots op tijd en zat even in de kleine wachtkamer, waar behalve vier stoelen ook een aantal fiets- en roeiapparaten stonden. Er stapte een oudere dame binnen. We groetten elkaar, zij hing haar jas op, stapte op de fiets en zei: 'Doet u ook mee?' 'Nee', zei ik aarzelend, misschien was dat de bedoeling, meedoen, 'ik krijg zo een behandeling.'
De fysiodame is een prettige vrouw. 'Het moet wel klikken', zei ze, 'als iemand je zomaar aanraakt.'  Ik was eerst bang dat ik allerlei Mensendieck oefeningen moest doen zoals balanceren op een bal maar ze trok een behandelbank uit die tegen de muur was opgesteld, pakte een klein krukje zodat ik er op kon klimmen met mijn korte beentjes. Ik mocht gaan liggen. Ze deed het akelige TL-licht uit en zei: 'Het enige dat je hoeft te doen is ontspannen, ik doe het werk.' Dat heb ik in jaren niet gehoord. Heerlijk.
Je hebt specialisten die hun mond niet opendoen tijdens hun werk. Deze fysiotherapeute had geen enkel probleem met een kletspraatje .Ze trok aan mijn hoofd en mijn nek met warme, stevige handen en sprak me aan met 'jij' en 'jou'. 'Doet het pijn', vroeg ze af en toe. Integendeel, het was net of ze de bagage die ik onbewust met me meedraag, even had overgenomen. De conversatie verliep uitstekend, we begrepen elkaar prima. Dat komt ook niet altijd voor.
Ze gaf me nog wat houdingstips mee om thuis te oefenen, billen samenknijpen, buik intrekken en  heel belangrijk,niet vergeten te ademen. De apparaten in de wachtkamer waren nu allemaal bevrouwd door gezellige dames die me gedag zwaaiden. Wat een gezellige boel. Een inloop fysiopraktijk. Ik voelde me lichter toen ik weer op straat liep, alsof mijn nek langer was en mijn hoofd niet meer topzwaar.
'Wat heb jij', vroeg HS toen ik thuiskwam, 'je ziet er anders uit.' 'Ik ben ontspannen, ik ben helemaal ontspannen.'

wordt vervolgd

Stadionweg

Verbetering

HS heeft een opschrijfschriftje dat vol staat met tekeningen, cijfers en opmerkingen. Vanochtend viel mijn oog op een bladzij van gisteren en las, tussen de schetsen, de woorden: Participatiesamenleving.

Mijn vriendin Ineke woont in Californië en kwam na ruim 30 jaar op bezoek in Amsterdam. Het viel haar op dat mensen anders praten. Volgens haar is de rollende R verdwenen en de Gooische daarvoor in de plaats gekomen. Zo'n verandering gaat langzaam dus zelf merken we dat niet. Waar ik aan moest wennen, na een verblijf in The States in de jaren 80, was dat prinses Beatrix tot koningin gekroond was. Ik was gewend aan de oude Juliana.
Ineke, Beatrix is afgetreden en we hebben nu een koning, Willem- Alexander. Je weet wel, dat jongetje dat op de verjaardag van zijn oma zat te keten met zijn broertjes, tijdens het defilé op Soestdijk. Zijn broer is onlangs overleden. De verzorgingsstaat is afgeschaft, we worden geacht de oude buurvrouw een pannetje soep te brengen en af en toe checken of ze nog leeft. En weet je wat het ergste is? Ik ben die oude buurvrouw.

De filosoof op televisie probeert de moed er in te houden na het beluisteren van de Troonrede. Veranderen is het verkeerde woord. In plaats daarvan gebruiken we een jaar lang: verbeteren.

We veranderen niet, we verbeteren

Krom mannetje

Ik kan niet zeggen dat ik onder de indruk ben van dit schilderij. Mijn huisgenoot èn kunstkenner twijfelt: 'Meestal heeft Van Gogh wel een krom mannetje erbij geschilderd.' Dat deed me denken aan de Van Gogh reproductie

die in ons ouderlijk huis aan de muur hing maar die ik nooit in enig museum heb terug kunnen vinden: Een paadje met oude, grillige bomen èn inderdaad een krom mannetje.' Als ik het museum was zou er gewoon zo'n mannetje bij schilderen.

Jeugdherinneringen van Max Gorki

In De Volkskrant van afgelopen zaterdag staat een recensie van de autobiografie van de Russische schrijver Maxim Gorki. Een vreemde man, die Gorki. Eerst anti-communist., later staatsschrijver onder Stalin.
Recensent Sjeng Scheijen schrijft: 'Zijn werk heeft niet de epische grandeur van Tolstoj, niet de diepgang van Dostojevski of de finesse en humor van Tsjechov. Er is weinig ruimte voor fantasie en filosofie, noch voor humor.' Dat klinkt niet aantrekkelijk maar toch kreeg ik zin dit boek te lezen. In het eerste deel kijkt de 3-jarige Gorki naar het lijk van zijn vader: - zijn blote voeten op een vreemde manier samengetrokken, de ook al verkrampte vingers van zijn zachte handen vredig op de borst gevouwen... zijn tanden ontbloot in een schrikaanjagende lelijke grijns-
Dat is nog eens met de deur in huis vallen. Dit deel eindigt met de dood van zijn moeder. Lijkt me echt een boek voor twintigers die nog bij hun ouders wonen. Bij Gorki ging dat zo:
- Een paar dagen na de begrafenis van mijn moeder zei grootvader tegen me: 'Nou,... je bent geen medaille, ik kan je niet om mijn nek hangen: trek jij de wereld maar in...' En zo begaf ik mij onder de mensen- Gorki was toen 11 jaar oud.

Peter Buwalda, nu ook columnist, constateerde in zijn eerste stukje dat geen enkele schrijver dezelfde methode hanteert. De één maakt eerst een schema van het beoogde verhaal, de ander schrijft 10.000 woorden achter elkaar en schrapt er 9000, en de volgende begint en ziet wel waar het schip strandt. Vonne van de Meer die in dezelfde krant geïnterviewd wordt, denkt dat de dikke pillen die tegenwoordig uitgegeven worden te wijten zijn aan het gebruik van de computer. Zij schrijft alle versies met de hand en ontdekt zo wanneer het verhaal te langdradig wordt.
Sjeng Schreijen: 'Gorki's afgemeten bondigheid is zijn sterkste stijlmiddel. Meer lijkt niet nodig want Gorki's herinneringen voeren je naar de diepe krochten van de Russische provincies, en naar een afgetuigde, vernederde, afstotelijke menselijkheid, die desalniettemin vervuld is van energie, wilskracht en hoop.'

De mens blijft een raadsel.

Koester je Illusies

Ik ben nog steeds lid. En u?

Tegenwoordig vliegen Nederlanders een weekeindje naar New York alsof het om de hoek is. Mijn eerste bezoek aan Amerika ervoer ik als een maanlanding, het arriveren op een andere planeet die je alleen van plaatjes en verhalen kent. Opeens ben je onderdeel van het decor. Het was een overweldigende ervaring om in New York te landen en de wolkenkrabbers en de voortspoedende menigte te zien. De sirenes te horen van de politiewagens, het Amerikaanse geknauw dat wij als kinderen graag nadeden. Even was het of ik al het Engels dat ik ooit geleerd had van de culturele schrik mijn hoofd was uitgevlogen. En toen ik mijn mond opendeed hoorde ik mijn eigen vette Hollandse accent.

Toen ik een beetje gesetteld was duwde iedereen die ik ontmoette me een boek in handen met de woorden: 'Dit moet je lezen.' Het was The Catcher in the Rye van J.D. Salinger. Het verhaal gaat natuurlijk over het verliezen van onschuld en daarmee de illusie dat de mens goed is en het leven rechtvaardig. En ook al was de hoofdpersoon een jongen, voor mij was het verhaal net zo herkenbaar als voor al mijn leeftijdgenoten.

Gisteren werd in het tv-programma DWDD de biografie van Salinger gepresenteerd. Zoals je weet, trok de schrijver zich eind jaren 60 terug uit het openbare leven en weigerde hij elk interview. Het is dus maar gissen naar zijn motieven. In een aantal van zijn boeken plegen leden van de familie Glass zelfmoord. We nemen aan dat dit autobiografische elementen zijn. Maar willen wij alles weten van Salinger of is het beter alleen zijn werk te lezen?

Over het algemeen houd ik niet van achter de schermen kijken. Ik wil de illusie hebben dat Maude echt bestaat dus bespaar me de bloopers. Hetzelfde had ik bij de driedelige serie over Van Kooten en De Bie. Cor van der Laak leeft dus ik wil niet weten hoe Arjan van der Grijn de grime opdeed die leidde tot de metamorfose van Van Kooten naar Cor.

Een mens heeft illusies nodig, ik wil geloven dat Hans Klok een olifant wegtovert. De Golden Girls wonen niet alleen in de serie samen maar in het echt ook. In een heus huis in Florida en niet op een set in een televisiestudio. Als in The Bold and The Beautiful een akelig personage de boel probeert te ontregelen, schrijf ik een brief naar Stephanie om haar hierop te wijzen: 'Steph, pak die griet even aan. Dat kan jij als geen ander.' En krijgt Dora, de vrouw van Willem Parel (Wim Sonneveld) een baby dan stuur ik een speelgoedbeest met felicitaties. En Paul Vlaanderen is voor eeuwig gelukkig getrouwd met Ina. Zo is het en niet anders.