De patiënte from hell

Ik heb uit Naima El Bezaz' boek, over haar leven in een Vinex-wijk, alleen maar fragmenten gelezen. In een interview met de schrijfster beschreef ze haar Nederlandse buurtgenoten als ordinair en hypocriet.. Eén buurvrouw had, godgeklaagd, de bijbel in de wc liggen. Een ander lag met haar blote tieten op haar gazon. En iedereen ging vreemd.
Vinex-wijk, het heeft zo'n onaangename bijsmaak, dacht ik. Tot ik me realiseerde dat IJburg ook onder die noemer valt. Ik heb nooit ruzie met de buren. En ja, de overbuurvrouw ligt topless te zonnen. Ik vind het niet getuigen van smaak maar het is altijd beter dan pootje baden in een burka. Eerst voelde ik een vage sympathie met El Bezaz. Wat had ze het slecht getroffen met die alcoholische vreemdgangers. Daarna dacht ik, als ik zo verschrikkelijk is waarom verhuis je dan niet.?

Afgelopen zaterdag stond er een verhaal van de schrijfster in het Volkskrantmagazine. Ze was van de trap gedonderd en had haar nek gebroken. Eén verkeerde beweging of ze zou voor altijd verlamd zijn of, nog erger, het niet overleven. Haar beschrijving van de ziekenhuisopname is één lange klaagzang over het personeel; artsen en verpleegkundigen zouden te traag zijn en deden soms maar wat. Mevrouw maakte met iedereen ruzie en was zwaar beledigd dat ze vier maanden met een hekwerk op haar kop moest lopen. Je krijgt de indruk, uit het relaas van Naime El Bezaz, dat het doel van de verpleging is het de patiënten zo onaangenaam mogelijk te maken.

In 2000 lag ik in het ziekenhuis na een zware ingreep. Ik had vanuit mijn bed een fantastisch uitzicht op Amsterdam. De verpleegkundigen waren professioneel en uiterst vriendelijk. 's Ochtends werd om 6.30 uur werd mijn bloeddruk gemeten door een Afrikaanse met een glanzende ebbenhouten huid.. Ze dommelde in slaap. 'Ben je zo moe?', vroeg ik. Ze vertelde dat ze net bevallen was en de baby had haar de hele nacht opgehouden. Mijn kamergenote sprak geen woord met me. Uit een gesprek met haar man ving ik op dat ze gepikeerd was dat ze in het ziekenhuis terecht was gekomen. Verder zweeg ze.  Lekker rustig. De laatste dag van mijn opname kwam er een nieuwe patiënte binnen als een wervelwind. Zo spuugde een  onophoudelijk stroom van woorden uit, belde gelijk de verpleging om te klagen over een kussen. Binnen een uur wisten we waarom ze in het ziekenhuis was. Ze had zes kinderen bij zes verschillende mannen. Ze had zich laten steriliseren. Ze was onlangs een nieuwe liefde tegen gekomen.en nu wilde het duo graag een liefdesbaby. Of de sterilisatie maar even ongedaan gemaakt kon worden.
Het was gedaan met onze rust. Ze kwekte de hele dag door en maakte voortdurend ruzie met het verplegend personeel.

Aan die vrouw moest ik denken toen ik El Bezaz' relaas las. Je hebt conflictueuze types die overal waar ze komen een onaangename sfeer weten te veroorzaken. En het ligt natuurlijk altijd aan de ander.  El Bezaz wordt de buurvrouw from hell genoemd. Ze heeft er een nieuwe titel bij: de patiënt from hell. Elke verpleegkundige kent ze wel. 

Berry Berenson

Anthony Perkins en Berry Berenson

Bij mijn eerste bezoek aan de nieuwe bibliotheek werd ik overweldigd door de ruimte. Ik kon me heel slecht oriënteren. Waar bevonden zich de lekkere leesboeken? En was er ook een speciale afdeling voor biografieën? Ik ontdekte een aanwijzing op de zijkant van de roltrap. ROMANS, stond er in moderne letters. Dat betekende dat ik naar boven moest. Al met al moest ik erg wennen aan de opstelling. Tenslotte vroeg ik een medewerker, die ik herkende aan een soort uniform, blauw met in rode letters geborduurd OBA, waar ik de filmbiografieën kon vinden. Hij kende de nummers uit zijn hoofd en wees me de weg. De collectie was armetierig te noemen. Een handjevol boeken en geen enkele over degene waarnaar ik op zoek was: Alfred Hitchcock. Wel een hele plank Marilyn Monroe. Eén biografie over Ingrid Bergman. Dan maar de biografie over Anthony Perkins, de acteur die gestalte gaf aan Norman Bates, de motelmoordenaar met zijn moedercomplex in de Hitchockfilm Psycho. Niet dat ik me bijzonder interesseerde voor deze man maar beter iets dan niets. Het boek begint met de opmerking dat het leven van Perkins en dat van Norman Bates veel overeenkomsten vertoonden. Beiden verloren hun vader op jonge leeftijd en werden door een dominante moeder opgevoed. Dat is alles. Perkins is een succesvol acteur geworden en geen moordenaar. Verder ging de overeenkomst eigenlijk niet behalve de speculatie dat Norman Bates homoseksueel was? Perkins in ieder geval wel, lees ik, Begin 50jaren werd dat nog angstvallig verborgen gehouden. Dr. Freud had beweerd dat het een ontwikkelingsstoornis was waar je aan geholpen kon worden. Toch woonde Perkins jarenlang samen met zijn vriend en had tussendoor affaires met mooie jongens.

In de jaren 60 probeerden sommige homo's te 'genezen'. Perkins wilde normaal zijn, trouwen en een gezin stichten. Hij kwam terecht bij een therapeute die al veel mannen van hun aandoening had afgeholpen. In werkelijkheid waren een aantal van haar homoseksuele cliënten getrouwd maar hadden stiekem contacten met jongens.

Toch schijnt Perkins op een gegeven moment een punt gezet te hebben achter zijn mannenliefde. Hij ontmoette Berry Berenson, modefotografe, zus van de actrice Marisa Berenson, kleindochter van modeontwerpster Elsa Schiaparelli. Ze stamde uit een Europees, adellijk geslacht, verkeerde in New York  in de kring van Andy Warhol. Ondanks dat bezat ze een onbedorven onschuld. Ze bekende dat ze al vanaf haar twaalfde verliefd was op Perkins.
Het stel trouwde en kreeg twee zonen, Osgood en Elvis. Na 20 jaar huwelijk stierf Perkins aan AIDS. Als dat bekend wordt, zijn er mensen die Perkins verwijten dat hij een 'closethomo' zou zijn geweest. Nou èn, denk ik dan. Dat moet iedereen toch zelf weten. Er bestaat geen wet dat elke homo uit de kast moet komen. En het zal voor zijn vrouw ook geen geheim zijn geweest dat hij relaties met mannen heeft gehad.

Anthony Perkins: 'I have learned more about love, selflessness and human understanding from the people I have met in this great adventure in the world of AIDS than I ever did in the cutthroat, competitive world in which I spent my life.'

Hoe zou het verder zijn gegaan met Berry Berenson en haar zonen, vroeg ik me af. Osgood, of Oz Perkins, is acteur geworden. Zijn broer Elvis musicus. Berry Berenson ontmoette 7 jaar na de dood van Perkins een nieuwe liefde met wie ze een strandtent op Jamaica runde. Na een bezoek aan Cape Cod nam ze het vliegtuig om haar zoon te bezoeken in Hollywood. Het was 11 september 2001, het vliegtuig vloog in de noordelijke toren van de Twin Towers.

This was the woman who was killed by Mohamed Atta al Sayed and his fellow fanatics on the morning of September 11, 2001. Killed by what somebody — I forget who — pegged as the fusion of 13th-century mentality with 21st-century technology — and you know what? She was precisely in almost every way what Islamic fanaticists most hate, most dread, and would most destroy everywhere throughout the world: the free, bold, imaginative, competent, sexually aware, gay (in the original sense), courageous 21st-century woman.